Diep onder de grond zien we dit terug in een lagere druk van het grondwater. En het veranderende klimaat maakt het er niet gemakkelijker op. Om ook in de toekomst voldoende drinkwater tot onze beschikking te hebben, werkt de provincie met andere overheden, drinkwaterbedrijven en gebruikers aan verbetering. De grote vraag: hoe gaan we om met ons watersysteem als we niet langer kunnen uitgaan van het idee dat er water in overvloed is?
Grondwater is het water onder en in de grond. Vaak maken we daarbij onderscheid tussen ondiep en diep grondwater. Ondiep grondwater wordt vooral gevoed door neerslag. Het regenwater valt op het land en wordt in de bodem opgenomen. Daarnaast is er diep grondwater. Vaak is dit het grondwater onder kleilagen op tientallen meters diepte. Dit water komt van ver en beweegt zich honderden tot zelfs duizenden jaren onder de grond.
Het bijzondere in Brabant is dat al het drinkwater uit de grond komt; we gebruiken dus geen oppervlaktewater om te drinken. Water uit diep grondwater is het meest zuivere water. En dat is hier tegen de laagste prijs beschikbaar. Dat is gunstig voor de natuur en aantrekkelijk voor de landbouw en industrie. Niet voor niets telde Brabant vroeger veel leerlooierijen en textielfabrieken die behoefte hadden aan zuiver productiewater. En nu zijn hier – om dezelfde reden – veel winningen van Brabant Water en bedrijven als Coca-Cola, Bavaria, Heineken en Refresco.
Niemand staat er echt bij stil dat we ook douchen en het toilet doorspoelen met het schoonste water. Terwijl voldoende en schoon water helemaal niet vanzelfsprekend is. Het waterbewustzijn van de Brabander kan dus een stuk beter.
Brabant Magazine neemt alvast een voorschot met 5 wetenswaardigheden over (grond)water.
In grote delen van Brabant laten we 80 tot 90% van het regenwater in sloten, beken en de Maas verdwijnen. Al dit water komt dus niet in het grondwater terecht. En dat terwijl de landbouw, de natuur én de stad vragen om water. Tegelijkertijd zien we in toenemende mate dat er zomers sprake is van droogte. Dat komt door de sterke ontwatering en doordat de bodem niet voldoende water vasthoudt. Het veranderende klimaat dwingt de Brabantse waterpartners om het regenwater beter te gebruiken. Bijvoorbeeld met het opvangen en bergen van dat water. Op termijn draagt dit bij aan het weer op peil brengen van het grondwater.
In vroegere tijden was Brabant één groot moeras. Nu kampen we zomers met droogte.
Voor vrijwel alle Brabantse natuurgebieden is de aanwezigheid van voldoende water van goede kwaliteit de belangrijkste voorwaarde voor het halen van de natuurdoelen. Het gaat om tienduizenden hectaren, waarbij niet alleen de ecologische inrichting van belang is, maar zeker ook de waterhuishouding. Die is bepalend voor de biodiversiteit in een natuurgebied. Simpel gezegd: als de waterhuishouding niet op orde is, gaan we in Brabant onze natuurdoelen niet halen. Dat geldt op dit moment voor nogal wat natuurgebieden.
Per persoon verbruiken we dagelijks 119 liter leidingwater. Slechts 1% daarvan drinken we ook daadwerkelijk op. Het grootste deel, 43%, gaat via de douche letterlijk ‘down the drain’. 28% spoelen we door het toilet, 12% door de wasmachine. Als je weet dat drinkwaterleverancier Brabant Water per jaar 200 miljoen kuub grondwater oppompt voor huishoudens, instellingen en bedrijven (verhouding 60%, 15%, 25%), kun je je voorstellen hoeveel schoon water we gebruiken voor alles behalve drinkwater. Niet voor niets start Brabant Water met een publiekscampagne om mensen meer bewust te maken van hun watergebruik.
Schoon en gegarandeerd drinkwater is als een basisrecht. De overheid regelt het. Bovendien is water in Nederland spotgoedkoop. Zo goedkoop dat het eigenlijke gebruik vrijwel geen verschil maakt in de rekening. Brabanders betalen vrijwel allemaal hetzelfde aan bijvoorbeeld drinkwater, zwemwater en waterzuivering. Als water schaarser wordt of meer vervuild raakt, lopen de kosten op. En naarmate de impact van klimaatverandering toeneemt, gaat ook het waterbeheer meer kosten: een andere inrichting en gebruik van het Brabantse land is dan nodig. En dat gaan we allemaal voelen in onze portemonnee, evenredig of niet.
Veel mensen denken bij klimaatverandering aan wateroverlast. Het zijn echter niet de blank staande straten en ondergelopen kelders die de samenleving een vermogen kosten. Hoewel buien flinke overlast en schade kunnen geven, is het juist de droogte die de grootste schade veroorzaakt. Het niet op tijd inspelen op de veranderende weersomstandigheden kan Nederland dus veel geld gaan kosten. Berekend is dat bij ongewijzigd beleid de schade alleen al in de Nederlandse steden tot 2050 oploopt tot wel € 71 miljard.
